آمیخته بازاریابی (Marketing Mix)
زمان تخمینی مطالعه: 17 دقیقه
آمیخته بازاریابی چیست
آمیخته بازاریابی یا Marketing Mix یک مفهوم پایه در حوزه بازاریابی است که شامل مجموعه ای از عوامل و پارامترهای مختلف است که برای ایجاد و توسعه یک محصول (خدمات) و به فروش رساندن آنها باید در نظر گرفته شوند.
در واقع استراتژی های بازاریابی؛ جنبه واحدی ندارند و آمیخته ای از مفاهیم مختلف هستند که مدیریت آنها در کنار هم باعث رشد کسب و کار می شود.
تاریخچه آمیخته بازاریابی
ادموند مک کارتی (Edmund Jerome McCarthy) در سال 1960 در کتابی با نام “Basic Marketing: A Managerial Approach” مفهوم “آمیخته بازاریابی” (Marketing Mix) را مطرح کرد. او برای توصیف مجموعه از عناصر یا متغیرهایی که باعث موفقیت یک استراتژی بازاریابی میشوند، از اصطلاح “میکس بازاریابی” استفاده کرد.
این مفهوم شامل چهار پارامتر مهم بازاریابی یعنی محصول، قیمت، توزیع و تبلیغات است که به آن به صورت کوتاه “4P” اشاره میشود. این مفهوم پس از معرفی شدن توسط مک کارتی، به عنوان یکی از مفاهیم اساسی در حوزه بازاریابی به شمار میآید.
اما در دهه 1980، با معرفی مفهوم “آمیخته بازاریابی” توسط دان شوگرمن (Don Schultz) و فیلیپ کوتلر (Philip Kotler)، توجه به عناصر دیگری در عرصه بازاریابی نیز افزایش یافت.
این مفهوم بر اساس ایده این دو محقق بود که برای دستیابی به یک بازاریابی موفق، باید تمامی فعالیتهای بازاریابی را در یک سیستم یکپارچه ترکیب کرد. به عبارت دیگر، تمامی فعالیتهای تبلیغاتی، فروش، ارتباطات عمومی، بازاریابی محتوا، تجربه مشتری و… باید به گونهای ترکیب شوند که یک تجربه یکپارچه و هماهنگ برای مشتری ایجاد شود.
آمیخته بازاریابی 4p
این مفهوم از 4P تشکیل شده است: محصول (Product)، قیمت (Price)، توزیع (Place) و تبلیغات (Promotion). این چهار عامل، اصطلاحاً مجموعه محصول، قیمت، توزیع و تبلیغات (Product, Price, Place, Promotion) را تشکیل می دهند.
- محصول (Product): شامل ویژگی های فیزیکی، خدماتی، کیفیت و بسته بندی محصول می باشد.
- قیمت (Price): شامل قیمت تعیین شده برای محصول، روش تعیین قیمت، تخفیف و شرایط پرداخت است.
- توزیع (Place): شامل کانال های توزیع، نقاط فروش، ذخیره سازی و لجستیک است.
- تبلیغات (Promotion): شامل تبلیغات، فروش فروشندگان، تعامل با مشتریان و ارتباطات عمومی است.
در نهایت، آمیخته بازاریابی می تواند به کسب و کارها کمک کند تا استراتژی بازاریابی خود را به بهترین شکل ممکن شکل دهند و به مشتریان خود خدمات و محصولات مطلوبی ارائه کنند.
آمیخته بازاریابی 7P چیست؟
آمیخته بازاریابی 7P مدلی است که برای برنامهریزی و اجرای استراتژی بازاریابی به کار میرود. این مدل شامل هفت عنصر (7P) است که به شرح زیر هستند:
- محصول (Product): شامل محصولات و خدماتی است که شرکت ارائه میدهد و میتواند شامل جزئیاتی مانند کیفیت، بستهبندی، طراحی و قیمت باشد.
- قیمت (Price): مربوط به قیمتگذاری محصولات و خدمات شرکت است. این شامل تعیین قیمت و تخفیفها، قیمتهای رقابتی و قیمتهای جایگزین محصولات است.
- مکان (Place): مکان یا محل فروش محصولات و خدمات شرکت را مشخص میکند. ممکن است شامل فروشگاههای فیزیکی، سایتهای اینترنتی و یا توزیعکنندگان باشد.
- تبلیغات (Promotion): این عامل شامل تمامی فعالیتهای تبلیغاتی شرکت میشود، از جمله تبلیغات تلویزیونی، رادیویی، تبلیغات در اینترنت و برنامههای تخفیفدهی.
- افراد (People): شامل کارکنان شرکت و کارکنان مستقیماً و غیرمستقیماً در ارائه محصولات و خدمات شرکت است. این شامل کارکنان فروش، پشتیبانی مشتری، توسعه دهندگان و غیره است.
- فرآیند (Process): شامل فرآیندهایی است که شرکت برای ارائه محصولات و خدمات به مشتریان خود استفاده میکند. این شامل فرآیندهای سفارش گیری، تولید، تحویل و خدمات پس از فروش است.
- شواهد فيزيكي (Physical Evidence): شامل تمامی شواهدی است که در ارتباط با محصولات و
تفاوت آمیخته بازاریابی 4P و 7P چیست؟
مدل آمیخته بازاریابی 4P در واقع شامل چهار مولفه اصلی محصول(Product)، قیمت(Price)، تبلیغات(Promotion) و محل فروش(Place) است که برای برنامه ریزی و اجرای استراتژی بازاریابی استفاده می شود.
از طرف دیگر، مدل آمیخته بازاریابی 7P علاوه بر چهار مولفه مذکور، سه مولفه دیگری شامل افراد(People)، فرآیند(Process) و شواهد فيزيكي(Physical Evidence) را نیز شامل میشود.
تفاوت اصلی بین این دو مدل، تمرکز مدل 4P بر روی محصول، قیمت، تبلیغات و محل فروش است، در حالی که مدل 7P به علاوه این 4 مولفه، به فاکتورهایی مانند کیفیت خدمات، تجربه مشتری، فرآیندها و شواهد فیزیکی توجه دارد. به عبارت دیگر، مدل 7P به گسترده ترین نگرشی است که شامل تمامی جنبه های ارتباط بین مشتریان و شرکت مورد نظر است.
چگونه از آمیخته بازاریابی 7P استفاده کنیم؟
برای استفاده از مدل آمیخته بازاریابی 7P در برنامهریزی و اجرای استراتژی بازاریابی، میتوانید به صورت زیر عمل کنید:
مرحله “محصول (Product)” در آمیخته بازاریابی
باید بفهمید که محصول چیست، چگونه تولید میشود، چه ویژگیهایی دارد و چطور مشتریان آن را مصرف میکنند. همچنین باید مشخص کنید که آیا محصول به خوبی با نیازهای مشتریان همخوانی دارد یا خیر.
مرحله “قیمت (Price)” در آمیخته بازاریابی
باید قیمت را مبتنی بر رقابت، مشتریان، هزینههای تولید و حجم فروش تعیین کرد. همچنین باید به این نکته توجه کنید که قیمت محصول شما بازارپوشش کافی داشته باشد و قادر به رقابت با سایر محصولات مشابه باشد.
مرحله “محل فروش” در آمیخته بازاریابی
باید تعیین کنید که محصول شما در کجا می تواند بفروش برسد. محل فروش یا نقطه فروش (Point of Sale) یکی از مهمترین عواملی است که در موفقیت یک استراتژی آمیخته بازاریابی تأثیرگذار است. در آمیخته بازاریابی، محل فروش به معنای هر کجا که محصول یا خدمات شما به مشتریان عرضه میشود، مورد بررسی قرار میگیرد.
این شامل فروشگاهها، سوپرمارکتها، نمایندگیهای فروش، فروش آنلاین و هر نوع محل دیگری است که محصول شما به مشتریان عرضه میشود.
در آمیخته بازاریابی، باید در نظر داشت که محل فروش باید با استراتژی کلی شما همخوانی داشته باشد و مطابق با مشتریان هدف شما باشد.
به عنوان مثال، اگر هدف شما فروش محصولات لوکس و گران قیمت است، محل فروش باید در مناطقی با قدرت خرید بالا و برخوردار از شیوه زندگی لوکس قرار گیرد. اگر هدف شما فروش به مشتریان جوان و فعال است، باید به محلهایی که جوانان فعال و پویا زندگی میکنند، توجه کنید.
همچنین، در آمیخته بازاریابی، میتوانید از تکنیکهایی مانند تخفیفها، نمایش محصولات و خدمات در جاهایی از فروشگاه که به نظر مشتری جذاب و جالب به نظر میرسند و محصولات را در بستری که مشتری به راحتی آنها را پیدا کند، قرار دهید، استفاده کنید. این عوامل میتوانند تأثیر بسزایی در جذب مشتری و افزایش فروش شما داشته باشند.
ترویج برند یا محصول (Promotion) در آمیخته بازاریابی
ترویج برند یا محصول (Promotion) یکی از مهمترین مراحل آمیخته بازاریابی است که به منظور جذب مشتریان، افزایش فروش و ارتقای شناخت برند مورد استفاده قرار میگیرد. ترویج در آمیخته بازاریابی شامل انواع تبلیغات، فعالیتهای فروش و ارتباطات عمومی است.
تبلیغات شامل هرگونه پیام تبلیغاتی است که به مشتریان ارائه میشود، از جمله تبلیغات رادیویی و تلویزیونی، تبلیغات چاپی، تبلیغات اینترنتی و تبلیغات بیرون از خانه.
در آمیخته بازاریابی، باید از تبلیغات مناسب برای هدف شما استفاده کرد و از کانالهای مناسبی برای ارائه پیام تبلیغاتی استفاده کرد. به عنوان مثال، اگر مشتریان هدف شما از جمله کاربران اینترنتی هستند، باید از تبلیغات اینترنتی استفاده کرد.
فعالیتهای فروش شامل تخفیفها، کوپنها و مسابقات فروش است. این فعالیتها به منظور جذب مشتریان، افزایش فروش و جذب مشتریان جدید استفاده میشوند. این فعالیتها میتوانند به صورت موقت یا دائمی باشند.
ارتباطات عمومی شامل تمام فعالیتهایی است که باعث ارتقای شناخت برند شما میشوند، از جمله رویدادها، نمایشگاهها، روابط عمومی، تبلیغات اجتماعی و تعاملات با رسانهها. این فعالیتها میتوانند به شما کمک کنند تا نام برند خود را بیشتر در بازار ترویج کنید و شناخت برند را افز
منابع انسانی (People) در آمیخته بازاریابی
در آمیخته بازاریابی، منابع انسانی (People) به معنای افرادی هستند که در پیادهسازی استراتژیهای بازاریابی شما نقش دارند. این افراد ممکن است از داخل سازمان شما باشند، مثل کارکنان، یا از خارج از سازمان شما، مثل مشتریان، تامینکنندگان، و همکاران شما در بخشهای مختلف بازاریابی باشند.
اهمیت منابع انسانی در آمیخته بازاریابی بسیار بالاست. افرادی که در پیادهسازی استراتژی بازاریابی شما نقش دارند، باید به شیوهای باشند که بتوانند اهداف شما را به درستی درک کنند و به طور هماهنگ با هم کار کنند. در ضمن، این افراد باید دارای مهارتهای لازم برای پیادهسازی استراتژیهای بازاریابی باشند.
بهعنوان مثال، اگر شما در حال اجرای یک کمپین تبلیغاتی هستید، نیاز دارید که با تیم منابع انسانی خود یا با تیم خارجی همکاری کنید که دارای مهارتهای تبلیغاتی و بازاریابی لازم هستند.
در مقابل، اگر شما در حال پیادهسازی یک استراتژی تخفیف هستید، نیاز دارید که تیم فروش شما بتواند به درستی با مشتریان در ارتباط باشد و برای آنها تخفیفات را ارائه کند.
بنابراین، منابع انسانی در آمیخته بازاریابی بسیار مهم هستند و باید به دقت انتخاب شوند و آموزش داده شوند تا بتوانند به درستی واکنش نشان دهند و استراتژیهای بازاریابی شما را به درستی پیادهسازی کنند.
شواهد فیزیکی در آمیخته بازاریابی
شواهد فیزیکی در آمیخته بازاریابی، به اجزای مادی یک محصول اشاره دارد که به مشتریان نشان میدهد که این محصول چه ویژگیهایی دارد و چطور میتواند در رفع نیازهای آنها موثر باشد.
برخی از مهمترین شواهد فیزیکی در آمیخته بازاریابی عبارتاند از:
بستهبندی: بستهبندی به عنوان یکی از شواهد فیزیکی در آمیخته بازاریابی بسیار مهم است. بستهبندی شامل ظاهر، اندازه، شکل، رنگ و جنس بستهبندی محصول میشود. بستهبندی مناسب میتواند به مشتریان نشان دهد که محصول شما ارزش بالایی دارد و برای شما اهمیت دارد.
برچسبها: برچسبها نیز به عنوان یکی از شواهد فیزیکی در آمیخته بازاریابی بسیار مهم هستند. این برچسبها شامل اطلاعات مفیدی مانند نام محصول، تاریخ انقضا، اطلاعات تغذیهای و سایر اطلاعات مهم دیگر محصول میشود.
طراحی محصول: طراحی محصول شامل اندازه، شکل، رنگ و جنس محصول میشود. یک طراحی مناسب میتواند به مشتریان نشان دهد که محصول شما چقدر زیبا و جذاب است.
کیفیت محصول: کیفیت محصول نیز به عنوان یکی از شواهد فیزیکی در آمیخته بازاریابی بسیار مهم است. کیفیت محصول شامل ویژگیهایی مانند قابلیت استفاده، دوام، پایداری و سایر ویژگیهای مربوط به کیفیت محصول
ویژگیهای فنی: ویژگیهای فنی محصول شامل ویژگیهایی مانند قدرت، سرعت، کارایی و دیگر ویژگیهای مربوط به عملکرد محصول میشود.
خدمات پس از فروش: خدمات پس از فروش نیز به عنوان یکی از شواهد فیزیکی در آمیخته بازاریابی مهم است. خدمات پس از فروش شامل خدمات پشتیبانی، تعمیر و نگهداری محصول میشود که میتواند به مشتریان نشان دهد که شما از خرید محصول خود مراقبت میکنید.
دسترسی به محصول: دسترسی به محصول نیز به عنوان یکی از شواهد فیزیکی در آمیخته بازاریابی بسیار مهم است. دسترسی به محصول شامل موقعیت فیزیکی فروشگاه، راههای دسترسی به محصول و دسترسی به اطلاعات مربوط به محصول میشود.
در کل، شواهد فیزیکی در آمیخته بازاریابی برای مشتریان بسیار مهم هستند، زیرا میتوانند به آنها نشان دهند که محصول شما چه ویژگیهایی دارد و چطور میتواند در رفع نیازهای آنها موثر باشد. در نتیجه، باید به طراحی و اجرای شواهد فیزیکی در آمیخته بازاریابی، توجه ویژهای داشته باشید.
فرآیند رسیدن به یک استراتژی آمیخته بازاریابی موفق
فرآیند رسیدن به یک استراتژی آمیخته بازاریابی موفق شامل چهار مرحله اصلی است که عبارتند از:
۱. تعریف محصول یا خدمات: در این مرحله، باید محصول یا خدماتی که میخواهید بازاریابی کنید را تعریف کنید. باید مشخص کنید که این محصول یا خدمات چه ویژگیهایی دارد و به چه نیازهایی از جمله نیازهای اساسی، امنیتی، اجتماعی و ارزشی مشتریان پاسخ میدهد.
۲. تعیین قیمت: در این مرحله، باید قیمت محصول یا خدمات را تعیین کنید. این قیمت باید بازدهی مناسبی را برای شما داشته باشد و در عین حال برای مشتریان جذاب و رقابتی باشد. این تعیین قیمت به دلیل تاثیر مستقیم بر فروش و سودآوری، بسیار مهم است.
۳. تعیین محل فروش: در این مرحله، باید تعیین کنید که محصول یا خدمات شما به چه شکلی به مشتریان عرضه میشود. آیا این محصول از طریق فروشگاهها، اینترنت، نمایشگاهها، تجارت الکترونیکی و یا بازارهای محلی به مشتریان عرضه میشود؟
۴. ترویج: در این مرحله، باید روشهای تبلیغاتی و ترویجی برای معرفی محصول و جذب مشتریان انتخاب کنید. این روشها ممکن است شامل تبلیغات روی رسانهها، تبلیغات در فضای مجازی، ارسال پیامک و ایمیل، رویدادهای تخفیفدهی، ارائه هدایا و امتیازات و … باشد.
مرحله ترویج در آمیخته بازاریابی میتواند با استفاده از ابزارهای مختلفی صورت گیرد که به دستههای زیر تقسیم میشوند:
- تبلیغات: تبلیغات از ابزارهای مهم ترویجی در بازاریابی هستند. این تبلیغات میتواند در رسانههای مختلفی از جمله تلویزیون، رادیو، روزنامه و مجلات، تبلیغات آنلاین و تبلیغات در فضای عمومی انجام شود.
- تبلیغات در فضای مجازی: تبلیغات در فضای مجازی نیز از جمله ابزارهای مهم ترویجی هستند. این تبلیغات میتوانند شامل تبلیغات در شبکههای اجتماعی، تبلیغات در سایتهای مختلف و تبلیغات در وبلاگها و وبسایتها باشند.
- تخفیفها و پاداشها: تخفیفها و پاداشها نیز از ابزارهای مهم ترویجی در بازاریابی هستند. این ابزارها میتوانند شامل کدهای تخفیف، کوپنهای تخفیف، جوایز و هدایا باشند.
- فعالیتهای بازاریابی در فضای عمومی: این فعالیتها ممکن است شامل تنظیم رویدادها و نمایشگاههای تخصصی، ارائهی اطلاعات درباره محصولات و خدمات، فعالیتهای روی صحنه و … باشند.
- ارتباط با مشتریان: ارتباط با مشتریان نیز از جمله ابزارهای مهم ترویجی در بازاریابی است. این ابزار میتواند شامل ارسال پیامهای متنی، ایمیل، پیامهای تلفنی و پاسخ به سوالات مشتریان باشد.
مقالات پیشنهادی:
- انواع استراتژی های بازاریابی
- بیزینس پلن چیست؟
- پیشنهاد فروش ویژه یا USP
- ماتریس آنسوف (Ansoff Matrix)
- بازاریابی پنهان
مزایای آمیخته بازاریابی
مزایای این استراتژی بازاریابی عبارتند از:
۱. افزایش فروش: این استراتژی باعث میشود که شما بتوانید به مشتریان خود پیامهای متنوعی را ارسال کنید و به نیازهای مختلف آنها پاسخ دهید. این کار میتواند باعث افزایش فروش شما شود.
۲. بهبود آگاهی از برند: این استراتژی باعث میشود که برند شما در ذهن مشتریان بهبود یابد و آنها با محصولات و خدمات شما آشنا شوند.
۳. بهبود تعامل با مشتریان:این استراتژی میتواند باعث بهبود تعامل شما با مشتریان شود. شما با ارائه پیامهای متنوع و درست به مشتریان خود، با آنها در تعامل بهتری قرار میگیرید.
۴. افزایش بازده سرمایه گذاری: این استراتژی میتواند باعث افزایش بازده سرمایه گذاری شما شود، زیرا با استفاده از این روش میتوانید به صورت هوشمندانهتر و با کاهش هزینهها به مشتریان خود پیامهای مناسبتری ارسال کنید.
۵. افزایش تعامل با مشتری: با استفاده از آمیخته بازاریابی، میتوانید به مشتریان خود این امکان را بدهید که با شما در ارتباط باشند و نظرات، پیشنهادات و انتقادات خود را با شما به اشتراک بگذارند. این کار میتواند باعث بهبود رضایت مشتریان شما و بهبود کیفیت محصولات و خدمات شما شود.
۶. افزایش اعتبار برند: با استفاده از آمیخته بازاریابی، میتوانید به برند خود اعتبار بیشتری بدهید و آن را به یک برند معتبر و مشهور تبدیل کنید. با ایجاد ارتباط نزدیک با مشتریان و پاسخگویی به نیازهای آنها، میتوانید به موفقیت برند خود کمک کنید.
۷. کاهش هزینهها: با استفاده از این استراتژی، میتوانید هزینههای بازاریابی خود را کاهش دهید. به جای این که برای هر کانال بازاریابی جداگانه پرداخت کنید، شما میتوانید از چندین کانال بازاریابی استفاده کنید و هزینههای خود را کاهش دهید.
۸. بهبود نتایج بازاریابی: با استفاده از این استراتژی، میتوانید بهبود نتایج بازاریابی خود را تجربه کنید. این روش میتواند باعث افزایش بازدید و فروش شما شود و باعث بهبود سهم بازار شما در برابر رقبا خواهد شد.
۹. دستیابی به مخاطبان جدید: این استراتژی باعث میشود که شما به مخاطبان جدیدی دسترسی پیدا کنید و آنها را با محصولات و خدمات خود آشنا کنید. این کار میتواند باعث افزایش تعداد مشتریان و کسب درآمد بیشتر شود.
در کل، آمیخته بازاریابی میتواند به شما کمک کند تا با استفاده از چندین کانال بازاریابی، بهترین نتیجه را کسب کنید و به موفقیت برند خود برسید.
معایب آمیخته بازاریابی چیست؟
مانند هر روش بازاریابی دیگری، آمیخته بازاریابی نیز معایب خاص خود را دارد. در زیر به برخی از معایب آن اشاره میکنیم:
۱. پیچیدگی: آمیخته بازاریابی پیچیده است و نیاز به مدیریت دقیق دارد. برای موفقیت در این روش بازاریابی، شما باید به خوبی برنامهریزی کنید و تمامی جزئیات را به دقت مدیریت کنید.
۲. هزینهها: آمیخته بازاریابی هزینههای بالایی دارد. با توجه به اینکه شما از چندین کانال بازاریابی استفاده میکنید، هزینههای بازاریابی خود را افزایش خواهید داد.
۳. دشواری اندازهگیری: به دلیل پیچیدگی آمیخته بازاریابی، اندازهگیری نتایج آن نیز دشوار است. برای اندازهگیری نتایج، باید از ابزارهای تجزیه و تحلیل پیشرفته استفاده کنید.
۴. تداخل کانالهای بازاریابی: استفاده از چندین کانال بازاریابی میتواند باعث تداخل بین کانالها شود و باعث کاهش کارایی بازاریابی شما گردد.
۵. پیامهای متفاوت: استفاده از چندین کانال بازاریابی میتواند باعث تفاوت در پیامهای بازاریابی شما شود و باعث کاهش هویت برند شما گردد.
در کل، برای اجرای موفق آمیخته بازاریابی، شما باید به خوبی برنامهریزی کنید و از ابزارهای مناسب برای اندازهگیری و مدیریت استفاده کنید. با این حال، اگر بتوانید به درستی از این روش بازاریابی استفاده کنید، میتوان
ترکیب آمیخته بازاریابی با سایر استراتژی های بازاریابی
استفاده از روش آمیخته بازاریابی میتواند به عنوان یک استراتژی بازاریابی تکمیلی برای سایر روشهای بازاریابی مانند تبلیغات، روابط عمومی، بازاریابی محتوا، بازاریابی ایمیل و … عمل کند. در واقع، برای اینکه روش آمیخته بازاریابی به خوبی عمل کند، باید آن را به دیگر روشهای بازاریابی تکمیل کرد و در کنار آنها اجرا کرد.
به عنوان مثال، شما میتوانید از تبلیغات تلویزیونی و رادیویی برای جذب مخاطبان جدید استفاده کنید و سپس با استفاده از بازاریابی ایمیل و بازاریابی محتوا، با آنها ارتباط برقرار کنید و آنها را به مشتریان دائمی تبدیل کنید. همچنین، شما میتوانید از روش تبلیغات شبکههای اجتماعی برای ارتباط برقراری با مشتریان جدید استفاده کنید و سپس با استفاده از تخفیفهای ویژه و برنامههای وفاداری، آنها را به مشتریان دائمی تبدیل کنید.
با استفاده از آمیخته بازاریابی، شما میتوانید از ترکیبی از کانالهای بازاریابی استفاده کنید تا بهترین نتیجه را برای کسب و کار خود بدست آورید. به طور کلی، ترکیب روش آمیخته بازاریابی با سایر روشهای بازاریابی میتواند به شما کمک کند تا یک استراتژی بازاریابی جامع و موثر داشته باشید که بهترین نتیجه را برای کسب و کار خود به دست آورید.
اشکان ارکانی
درباره اشکان ارکانی
حرفه خود را با برنامه نویسی آغاز کردم و رفته رفته وارد حوزه سئو و دیجیتال مارکتینگ شدم و در مسیر تحلیل کسب و کارهای مختلف از منظر بازاریابی دیجیتال قدم گذاشتم. این وبلاگ را با علاقه فراوان و برای کمک به رشد کسبوکارها در فضای دیجیتال راه اندازی کردم. در این وبلاگ تجربیات و تحقیقات خود را در سئو و دیجیتال مارکتینگ به اشتراک می گذارم.
نوشته های بیشتر از اشکان ارکانی
دیدگاهتان را بنویسید