بازاریابی شبکه ای یا (Network Marketing) چیست؟
زمان تخمینی مطالعه: 16 دقیقه
مفهوم نتورک مارکتینگ
بازاریابی شبکهای یا Network Marketing به شیوهای اطلاق میشود که در آن، شرکتها با استفاده از شبکه فروش خود، محصولات و خدمات خود را به مشتریان بازاریابی میکنند. در این شیوه، فروشندگان شرکت به عنوان مستقلین عمل میکنند و از طریق شبکهای از فروشندگان، محصولات خود را به مشتریان ارائه میدهند.
در این شیوه بازاریابی، هر فروشنده میتواند تیمی از فروشندگان زیرمجموعه خود را تشکیل داده و به عنوان مدیر یک شبکه فروش عمل کند. فروشندگان زیرمجموعه همچنین میتوانند خود شبکه فروش خود را بسازند و به همین شیوه پیش بروند.
در بازاریابی شبکهای، فروشندگان مستقل به دنبال ایجاد یک شبکه فروش پایدار هستند و با ارائه محصولات و خدماتی که مشتریان نیاز دارند، سعی در جذب مشتریان جدید و حفظ مشتریان قدیمی دارند. در نتیجه، این شیوه بازاریابی میتواند به عنوان یک روش موثر در بازاریابی محصولات و خدمات مورد استفاده قرار گیرد.
یک گزارش از شرکت Statista نشان میدهد که تعداد کاربران بازاریابی شبکهای در جهان در سال ۲۰۲۲ به بیش از ۲۲۲ میلیون نفر رسیده است و انتظار میرود در سال ۲۰۲۵ به بیش از ۲۵۵ میلیون نفر برسد. با توجه به این ارقام، میتوان گفت که نتورک مارکتینگ به عنوان یکی از روشهای بازاریابی محبوب در جهان، به سرعت در حال رشد است و برخی از شرکتهای بزرگ همچون ایبیای، آمازون، والمارت، و کوکاکولا از این روش بازاریابی بهره میبرند.
Statista
انواع بازاریابی شبکهای
بازاریابی شبکهای به چندین شکل و روش مختلف انجام میشود. در زیر، نمونهای از انواع بازاریابی شبکهای را معرفی میکنیم:
۱. بازاریابی چندسطحی (Multilevel Marketing): در این شیوه بازاریابی، فروشندگان از طریق یک شبکه فروش چندسطحی، محصولات و خدمات را به مشتریان عرضه میکنند. در این شیوه، فروشندگان میتوانند از تلاش خود برای جذب فروشندگان زیرمجموعه خود سود کسب کنند و به عنوان مدیر شبکه فروش عمل کنند.
۲. بازاریابی مستقیم (Direct Selling): در این شیوه بازاریابی، فروشندگان مستقل محصولات و خدمات را به صورت مستقیم به مشتریان عرضه میکنند، بدون واسطه توزیع.
۳. بازاریابی شبکهای پیرامونی (Affiliate Marketing): در این شیوه بازاریابی، فروشندگان با ارائه لینک به محصولات یا خدمات شرکت، میتوانند به صورت آنلاین به فروش محصولات شرکت کمک کنند و با کسب کمیسیون از فروش، درآمد کسب کنند.
۴. بازاریابی شبکهای اجتماعی (Social Network Marketing): در این شیوه بازاریابی، فروشندگان با استفاده از شبکههای اجتماعی مثل فیسبوک، توییتر و اینستاگرام، محصولات و خدمات خود را به مشتریان عرضه میکنند.
۵. بازاریابی شبکهای مبتنی بر محتوا (Content Marketing): در این شیوه بازاریابی، فروشندگان با استفاده از محتوای جذاب و مفید، نظیر وبلاگها، ویدئوها و پادکستها، محصولات و خدمات خود را به مشتریان معرفی می کند.
۶. بازاریابی شبکهای وابسته به محتوا (Influencer Marketing): در این شیوه بازاریابی، فروشندگان با همکاری با افراد مشهور و تاثیرگذار در شبکههای اجتماعی (معروف به اینفلوئنسرها)، محصولات خود را به مشتریان عرضه میکنند.
۷. بازاریابی شبکهای مبتنی بر تجربه (Experiential Marketing): در این شیوه بازاریابی، فروشندگان با برگزاری رویدادهای تجربی مانند نمایشگاهها، آزمایش رایگان و دورههای آموزشی، محصولات و خدمات خود را به مشتریان معرفی میکنند.
۸. بازاریابی شبکهای بر اساس مکان (Location-Based Marketing): در این شیوه بازاریابی، فروشندگان با استفاده از اطلاعات مکانی مشتریان (مانند GPS و تلفن همراه)، به صورت هدفمند، تبلیغات و محصولات خود را به مشتریان نزدیک به محل فعلی آنها عرضه میکنند.
۹. بازاریابی شبکهای بازیهای رایانهای (Gamification Marketing): در این شیوه بازاریابی، فروشندگان با ایجاد بازیهای رایانهای جذاب و مفید، محصولات و خدمات خود را به مشتریان معرفی و تبلیغ میکنند.
در هر یک از این شیوههای بازاریابی شبکهای، فروشندگان باید از روشهای مناسب و حرفهای برای جذب مشتریان استفاده کنند تا بتوانند با موفقیت در این عرصه فعالیت کنند.
یک گزارش از شرکت eMarketer نشان میدهد که در سال ۲۰۱۹، مبالغ گردش مالی جهانی در بازاریابی شبکهای به بیش از ۱۸۸ میلیارد دلار رسیده است.
eMarketer
بازاریابی شبکه ای چگونه کار میکند؟
بازاریابی شبکهای، به عنوان یک شیوهی بازاریابی، بر اساس شبکهی مربوطه که شامل اعضا و مشتریان میباشد، کار میکند. در این شیوه بازاریابی، فروشندگان مستقیماً با مشتریان صحبت میکنند و محصولات و خدمات خود را به آنها معرفی میکنند.
یک شبکهی بازاریابی شامل فردی است که به عنوان فروشنده عمل میکند و از طریق تلاش شخصی و بازاریابی محصولات یا خدمات به مشتریان فروش میکند. فروشندهها معمولاً به عنوان مستقل فعالیت میکنند، اما به یک شبکهی بزرگتر از فروشندگان مستقل متصل هستند که به عنوان شرکت بازاریابی چندسطحی (MLM) یا شرکت فروش مستقیم (DS) شناخته میشود.
در شبکهی بازاریابی، هر فروشنده به عنوان یک مرحله از یک شبکه مشتریان خود به دیگر فروشندگان متصل است. این فروشندگان میتوانند از محصولات یا خدمات خود به عنوان نمونهی عملکرد خود استفاده کنند و با اعتماد به نفس و اطلاعات لازم، محصولات و خدمات خود را به دیگران پیشنهاد کنند. هر فروشنده معمولاً درآمدی به عنوان پورسانت از فروش خود و فروش فروشندگان زیرمجموعهی خود کسب میکند.
به طور کلی، بازاریابی شبکهای بر اساس رابطه مستقیم بین فروشندهها و مشتریان، سازماندهی شده است و به افزایش فروش و توسعهی شبکهی فروشندگان کمک میکند.
تفاوت نتورک مارکتینگ با افیلیت مارکتینگ چیست؟
شبکهی بازاریابی (Network Marketing) و بازاریابی وابسته (Affiliate Marketing) دو روش متفاوت در بازاریابی هستند. در بازاریابی وابسته، فرد یا شرکت به عنوان یک بازاریاب مستقل، محصول یا خدمات یک شرکت دیگر را به مشتریان معرفی میکند و به عنوان پاداش، درآمدی دریافت میکند. به عبارت دیگر، بازاریاب وابسته فروشنده نیست، بلکه معرفیکننده محصول است و از فروش محصول نمیگیرد، بلکه به عنوان پاداش، درصدی از فروش به عنوان کمیسیون دریافت میکند.
در مقابل، شبکهی بازاریابی شامل یک شبکه از فروشندگان مستقل است که محصولات یا خدمات را به مشتریان معرفی میکنند و از طریق پورسانتهایی برای فروش محصولات یا خدمات خود، درآمد کسب میکنند.
به عنوان یک فروشنده در شبکهی بازاریابی، فروش محصولات یا خدمات به عنوان عمدهترین روش کسب درآمد خود را دارید، در حالی که در بازاریابی وابسته، کسب کمیسیون برای معرفی محصول به دیگران، روش اصلی درآمد است.
به عنوان مثال، یک بازاریاب وابسته میتواند یک لینک بازاریابی برای یک محصول در وبسایت خود قرار دهد و هرگاه کاربری به آن لینک کلیک کند و محصول را خریداری کند، کمیسیونی دریافت کند.
در مقابل، در شبکهی بازاریابی، فروشنده مستقل محصولات یا خدمات را به صورت مستقیم به مشتریان معرفی میکند و درآمد خود را از فروش مستقیم و فروش فروشندگان متصل به خود (مثلاً در سطح زیرمجموعهای از فروشندگان) کسب میکند.
با این حال، هر دو روش با هدف تبلیغ و فروش محصولات یا خدمات با همکاری با افراد دیگر، انجام میشود. بازاریابی وابسته و شبکهی بازاریابی هر دو شامل معرفی و تبلیغ محصولات به دیگران و کسب درآمد از فروش محصولات هستند. اما در شبکهی بازاریابی، بیشتر تأکید بر ایجاد شبکهی فروش است و در بازاریابی وابسته، معرفی محصولات و دریافت کمیسیون برای آن بیشتر مورد توجه قرار میگیرد.
به عنوان مثال، فروشنده در یک شبکهی بازاریابی، محصولات را به دوستان، خانوادهی خود و افراد دیگر معرفی میکند و آنها را به عنوان فروشندههای جدید به شبکه خود اضافه میکند. با اضافه کردن فروشندگان جدید، شبکهی فروش او به صورت خودکار گسترش مییابد و در نتیجه درآمد او نیز افزایش مییابد.
در مجموع، بازاریابی شبکهای و بازاریابی وابسته هر دو روشی هستند که برای تبلیغ، فروش و به اشتراک گذاری محصولات یا خدمات به دیگران، استفاده میشوند. با این حال، در شبکهی بازاریابی، بیشتر توجه به ایجاد شبکهی فروش و درآمدزایی از فروش محصولات به صورت مستقیم است، در حالی که در بازاریابی وابسته، معرفی محصولات و کسب کمیسیون برای آن بیشتر مورد توجه قرار میگیرد.
آیا بازاریابی شبکه ای همان بازاریابی هرمی است؟
در شرکتهای هرمی، ساختار کسب درآمد به این صورت است که بازاریابان ابتدا برای ورود به شرکت مبلغی را پرداخت میکنند. سپس با معرفی افراد جدید به شرکت، سعی میکنند این افراد را برای ورود به شرکت و خرید محصولات و مانند آن، ترغیب کنند.
بازاریابان در صورت موفقیت در معرفی افراد جدید و سرمایه گذاری آنها، کمیسیون دریافت میکنند، بدون اینکه محصول ملموسی برای خرید و فروش وجود داشته باشد. به عبارت دیگر، بازاریابان درآمد خود را از طریق جذب سرمایه گذار جدید به شبکه بدست میآورند.
در این ساختار، سود به مرور به سمت بالا و نزدیک به راس هرم افزایش مییابد ولی در سطوح پایین هیچگاه سودی بدست نخواهید آورد، البته اگر به مشکل خورده و آسیبی ندیدید. به عبارت دیگر، کسب درآمد در این ساختار به نوعی محدود و برای چند نفر در سطوح بالای هرم محصور است.
اما در بازاریابی شبکه، ابتدا بر فروش محصول تأکید میشود و سپس با معرفی افراد جدید به شبکه، سود کسب میشود.
در این ساختار، محصولات ملموس و قابل دسترس برای خریداران هستند و بازاریابان تلاش میکنند محصولات را به مشتریان خود معرفی کرده و فروش کنند. با معرفی افراد جدید به شبکه و کمک به رشد شبکه، بازاریابان نیز سود بیشتری کسب میکنند. به عبارت دیگر، کسب درآمد در این ساختار بر پایه فروش محصولات و جذب مشتری است.
مزایای بازاریابی شبکهای
بازاریابی شبکهای به عنوان یکی از روشهای تبلیغاتی، مزایایی دارد که میتوان آنها را به شرح زیر بیان کرد:
۱- کارآفرینی و ایجاد کسب و کار شخصی: بازاریابی شبکهای به افراد امکان میدهد تا به عنوان فروشندهی مستقل، کسب و کار خود را راهاندازی کنند و درآمد خود را کنترل کنند.
۲- هزینه پایین و راحتی در شروع کسب و کار: برای شروع کسب و کار در بازاریابی شبکهای، نیاز به سرمایه اولیه کمتری نسبت به کسب و کارهای دیگر است و افراد میتوانند از خانه خود به عنوان محل کار استفاده کنند.
۳- فرصت کار با زمانی آزاد: بازاریابی شبکهای به افراد اجازه میدهد تا به صورت تمام وقت، پاره وقت یا تمام وقت پارهوقت در کسب و کار خود فعالیت کنند و به آنها اجازه میدهد که تناسبی بین کار و زمان آزادی شخصی خود داشته باشند.
۴- سود و کمیسیون بالا: در بازاریابی شبکهای، با توجه به کارایی فروشندگان، سود و کمیسیون بسیار بالایی کسب میشود.
۵- افزایش شبکهی اجتماعی: در بازاریابی شبکهای، افراد میتوانند با ارتباط برقرار کردن با دیگر اعضای شبکهی فروش، شبکهی اجتماعی خود را گسترش دهند.
۶- ارتقای مهارتهای ارتباطی و فروش: با فعالیت در بازاریابی شبکهای، فرد مهارتهای ارتباطی و فروش خود را تقویت میکند.
۷- انعطافپذیری بالا: بازاریابی شبکهای به فروشندگان اجازه میدهد که برنامهی کاری خود را به راحتی تغییر دهند و انعطافپذیر باشند.
در کل، بازاریابی شبکهای به افراد فرصتی را میدهد تا به عنوان کارآفرینان مستقل، کسب و کار خود را راهاندازی کرده و کنترل کامل برآن داشته باشند. بازاریابی شبکهای همچنین به فرد این اجازه را میدهد که به صورت زمانی آزاد، درآمد بیشتری داشته باشد و مهارتهای ارتباطی و فروش خود را بهتر کند.
معایب نتورک مارکتینگ چیست؟
بازاریابی شبکهای یا نتورک مارکتینگ همانند هر روش بازاریابی دیگری دارای مزایا و معایب است. در ادامه به برخی از معایب بازاریابی شبکهای اشاره میکنیم:
نیاز به هزینه آغازین: برای شروع به کار در بازاریابی شبکهای، باید هزینه آغازین برای خرید محصولات شرکت پرداخت شود. این هزینه معمولاً بسیار بالا است و برای بسیاری از افراد قابل پرداخت نیست.
برای فروش محصول نیاز به توانایی فروش: در بازاریابی شبکهای، برای کسب سود، باید محصولات شرکت را به مشتریان فروش داد. بنابراین، برای موفقیت در این روش بازاریابی، نیاز به توانایی فروش و مهارتهای بازاریابی دارید.
محصولات با کیفیت پایین: در برخی شرکتهای هرمی، محصولات با کیفیت پایین عرضه میشوند تا بتوان به راحتی بازاریابی کرد. این موضوع باعث شده است که در چشم مشتریان، این شرکت ها به عنوان شرکتهایی با محصولات غیرقابل اعتماد و نامرغوب شناخته شوند.
5- ریسک بالا: ریسک در بازاریابی شبکهای نسبتاً بالاست، زیرا بسیاری از شرکتهایی که در این حوزه فعالیت میکنند، در طول زمان تعطیل میشوند و اعضا امکان هیچ گونه بازگشت سرمایه ای را ندارند. به همین دلیل، پیش از عضویت در یک شرکت شبکهای، باید اطمینان حاصل کنید که شرکت مورد نظر شما قابل اعتماد و پایدار است.
6- تأثیر منفی بر روابط اجتماعی: بعضی از افراد در بازاریابی شبکهای به طور بیش از حد به فروش محصول و جذب افراد جدید اهمیت میدهند، به گونهای که روابط اجتماعی خود را به خطر میاندازند. همچنین، بعضی افراد میتوانند به دلیل فشارهایی که برای اضافه کردن افراد جدید به شبکه به آنها وارد میشود، احساس ناخوشایندی داشته باشند.
7- هزینههای پنهان: در بعضی از شرکتهای شبکهای، هزینههای پنهانی وجود دارد که برای شما معلوم نیست. برای مثال، بعضی شرکتها از شما میخواهند که برای خرید محصولاتشان حق عضویتی بپردازید، در حالی که این عضویت به نفع شما نخواهد بود. همچنین، هزینههای مربوط به مواد تبلیغاتی و مشاوره با هیئت مدیره شرکت در برخی شرکتهای شبکهای بسیار بالا است.
سرمایه گذاری و افزایش هزینهها: در بازاریابی شبکهای، برای شروع کار، باید سرمایهگذاری کرد و هزینههایی مانند خرید محصولات، ابزارها، آموزش و تبلیغات نیز باید پرداخت شود. برای برخی افراد، این هزینهها بیش از حد میشود و در نهایت ممکن است باعث ایجاد فشار مالی و دشواریهای مالی شود.
نیاز به مهارتهای فروش: بازاریابی شبکهای به مهارتهای فروش و ارتباطات خوبی نیاز دارد. برای کسب موفقیت در این حوزه، باید بتوانید محصولات را به خوبی معرفی کرده و افراد را به خرید آنها تشویق کنید. همچنین، باید بتوانید با افراد در ارتباط باشید و آنها را به شبکهتان جذب کنید.
پرهزینه بودن تبلیغات: در بازاریابی شبکهای، برای جذب اعضا و فروش محصولات، تبلیغاتی انجام میشود. این تبلیغات میتواند پرهزینه باشد و در نهایت ممکن است هزینههای زیادی برای شبکهایجاد کند.
اشتباهات مدیریتی: برای موفقیت در بازاریابی شبکهای، نیاز به مدیریت خوبی دارید. برخی شرکتهای بازاریابی شبکهای اشتباهاتی در مدیریت خود دارند که ممکن است باعث شکست شوند. برای مثال، شرکتهایی که به اعضای خود اجازه میدهند بیش از حد برای خود و همچنین دیگران سرمایهگذاری کنند، ممکن است در نهایت با مشکلات قانونی و خسارات اقتصادی روبهرو شوند.
وابستگی به شرکت: در بازاریابی شبکه، افراد به شرکت وابسته هستند و باید با شرایط و سیاستهای شرکت مطابقت داشته باشند. در صورت تغییر سیاستها یا بروز مشکلات در شرکت، میتواند برای افراد مشکل ساز شود.
عدم قابلیت پیشبینی درآمد: در بازاریابی شبکه، مقدار درآمدی که کسب میشود، به میزان فعالیت و تلاش هر فرد وابسته است. به علاوه، درصورت عدم توانایی در جذب افراد جدید به شبکه، ممکن است کسب درآمد برای فرد مشکل شود.
محدودیت در بازار: در بازاریابی شبکه، افراد به صورت مستقیم فقط محصولات شرکت خود را بازاریابی میکنند و ممکن است در برخی بازارها و محصولات محدودیت داشته باشند. بنابراین، به دلیل این محدودیتها، شانس موفقیت در بازاریابی شبکه در برخی حوزهها کمتر است.
پرهزینه بودن شروع: شروع کردن در بازاریابی شبکه هزینه بالایی دارد و باید برای خرید محصولات و ورود به شبکه سرمایه گذاری کنید. همچنین برای توسعه شبکه و جذب افراد جدید، باید برای تبلیغات و ابزارهای بازاریابی هزینه کرد.
کتاب هایی در مورد نتورک مارکتینگ
در حوزه بازاریابی شبکهای چندین کتاب به فروش میرسد که به شرح زیر است:
“شبکهای شو: راهنمای جامع بازاریابی شبکهای” نوشته “ریچ دادی” (Go Pro: 7 Steps to Becoming a Network Marketing Professional by Eric Worre)
“تلاش نکنید، فقط انجام دهید: راهی برای موفقیت در شبکههای بازاریابی” نوشته “کیتی هال” (Don’t Attempt, Just Do It!: How to Achieve Success in Network Marketing)
“حرفهای باشید: دستورالعملهای کارآفرینی و بازاریابی شبکهای” نوشته “جان ه. تیرنی” (Be a Network Marketing Pro: The Complete Guide to Professional Network Marketing)
“شبکههای بازاریابی: راهنمایی کامل برای کسب و کار شبکهای” نوشته “مری کریستماس” (Network Marketing: The Complete Guide to Building a Successful Multi-Level Business)
“شبکههای بازاریابی، چگونه برای بالا بردن فروش، محصولات، و چگونگی پرداخت پول آنلاین استفاده کنیم” نوشته “آلکس لو” (Network Marketing: How To Utilize Online Payment For Sale, Products & Paying Up-line)
“فروش شبکهای” نوشته “کریستوفر پایرسن” (Network Marketing For Dummies by Zig Ziglar and John P. Hayes)
این کتابها به عنوان منابع آموزشی و تحلیلی برای بازاریابان شبکهای مفید میباشند و به آنها کمک میکنند تا بتوانند بهتر در این حوزه فعالیت کنند.
پیشنهاد مطالعه:
- انواع استراتژی های بازاریابی
- بیزینس پلن چیست؟
- استراتژی فروش یا (Sales strategy) چیست؟
- بازاریابی پنهان
- ریفرال مارکتینگ یا بازاریابی ارجاعی چیست
آیا نتورک مارکتینگ غیر قانونی است؟
خیر، نتورک مارکتینگ به طور کلی یک روش قانونی است که در آن فروشندگان محصولات خود را از طریق شبکه های ارتباطی و ارتباطات مستقیم به مشتریان عرضه می کنند.
با این حال، برخی شرکت های هرمی که در حوزه نتورک مارکتینگ فعالیت می کنند، به دلیل ساختار نامناسبی که دارند، به عنوان شرکت های غیر قانونی شناخته شده اند.
لذا، مهم است که هنگام انتخاب یک شرکت نتورک مارکتینگ، از قانونی بودن فعالیت آن اطمینان حاصل کنید.
نتیجه گیری
در کل، بازاریابی شبکه ای به عنوان یک روش بازاریابی موثر و کارآمد شناخته شده است که باعث ایجاد شبکههای گسترده افراد و شرکتها میشود و درآمد زیادی را برای افراد مشارکتکننده به دنبال دارد.
با این حال، به عنوان هر روش بازاریابی دیگری، نتورک مارکتینگ نیز دارای مزایا و معایب خود است که باید در نظر گرفته شوند. برای استفاده موثر از این روش، باید به دانش و تجربه کافی در حوزه بازاریابی داشته باشید و در کنار آن، از روشهای شفاف و قانونی در فعالیتهایتان استفاده کنید.
سوالات متداول
نتورک مارکتینگ یا بازاریابی شبکهای، یک روش بازاریابی است که در آن، افراد به عنوان عاملان فروش برای فروش محصولات و خدمات به دیگران، به صورت شبکهای فعالیت میکنند و درآمدشان را از طریق کمیسیون فروش بدست میآورند.
برای موفقیت در نتورک مارکتینگ، باید به شیوهی صحیح معرفی و فروش محصولات، برقراری ارتباط با افراد مناسب، توانایی ایجاد رابطههای بلندمدت با مشتریان و تکنیکهای فروش حرفهای مسلط بود.
در گذشته، برخی از شرکتهای نتورک مارکتینگ بر پایهی ساختار شبکه هرمی بودند. اما در حال حاضر، شرکتهای بسیاری وجود دارند که از ساختار شبکه هرمی استفاده نمیکنند و به جای آن، از سیستمهای فروش مستقیم یا بازاریابی چند سطحی استفاده میکنند.
درباره اشکان ارکانی
حرفه خود را با برنامه نویسی آغاز کردم و رفته رفته وارد حوزه سئو و دیجیتال مارکتینگ شدم و در مسیر تحلیل کسب و کارهای مختلف از منظر بازاریابی دیجیتال قدم گذاشتم. این وبلاگ را با علاقه فراوان و برای کمک به رشد کسبوکارها در فضای دیجیتال راه اندازی کردم. در این وبلاگ تجربیات و تحقیقات خود را در سئو و دیجیتال مارکتینگ به اشتراک می گذارم.
نوشته های بیشتر از اشکان ارکانی
دیدگاهتان را بنویسید