استراتژی اقیانوس آبی (Blue Ocean Strategy) چیست؟
زمان تخمینی مطالعه: 9 دقیقه
استراتژی اقیانوس آبی یک مفهوم استراتژیک مهم است که در دههی ۱۹۸۰ توسط و. چان کیم و رنه موبورگن پیشنهاد شد. این استراتژی مفهوم متضادی با استراتژی اقیانوس قرمز است، که به معنای رقابت در بازارهای موجود و پر رقابت است. به عبارت دیگر، در استراتژی اقیانوس قرمز، شرکتها به رقابت میپردازند تا بهتر از رقبا عمل کنند و سهم بیشتری از بازار را به دست آورند. اما در استراتژی اقیانوس آبی، هدف اصلی شرکتها ایجاد بازارهای جدید و تبدیل رقبای نامنظور به مشتریان وفادار است.
درک استراتژی اقیانوس آبی
تعریف
استراتژی اقیانوس آبی به معنای کشف و ایجاد بازارهای جدید است که هیچ رقیب موجودی در آنها وجود ندارد. در این استراتژی، شرکتها به دنبال نوآوریهای منحصر به فرد هستند تا ارزش جدیدی را برای مشتریان ایجاد کنند. این ارزش جدید به مشتریان جدیدی که از خدمات یا محصولات موجود استفاده نمیکنند، جذب میشود.
تاریخچه
اصطلاح “اقیانوس آبی” از کتابی به همین نام استفاده شده است، که توسط و. چان کیم و رنه موبورگن نوشته شد و در سال ۲۰۰۵ منتشر شد. این کتاب شش اصل اساسی استراتژی اقیانوس آبی را توضیح میدهد که شرکتها میتوانند با پیادهسازی آنها از بازارهای پر رقابت فعلی خارج شده و بازارهای جدید و غیرقابل رقابت را کشف کنند.
اصول کلیدی استراتژی اقیانوس آبی
نوآوری ارزش
اصل اساسی اقیانوس آبی، نوآوری ارزشی (Value Innovation) است که به معنای ایجاد یک ارزش جدید برای مشتریان است که در بازارهای موجود وجود ندارد. در این اصل، شرکتها تلاش میکنند تا خصوصیات منحصر به فرد و نوآورانهای را در محصولات یا خدمات خود ایجاد کنند که مشتریان را به خود جذب کند.
تمرکز بر Non-Customers
یکی دیگر از اصول اقیانوس آبی، تمرکز بر Non-Customers است. این به معنای جذب مشتریانی است که در حال حاضر از محصولات یا خدمات شما استفاده نمیکنند. شرکتها با ارائه ارزش به این گروه از مشتریان، آنها را به مشتریان وفادار تبدیل میکنند.
معادله ارزش-هزینه را بشکنید
بازارهای پر رقابت معمولاً دارای یک تضاد بین ارزش ارائه شده و هزینهها هستند. یعنی اگر شرکتها بخواهند ارزش بیشتری به مشتریان ارائه دهند، باید هزینههای بیشتری را نیز پشت سر بگذارند. اما در استراتژی اقیانوس آبی، این تضاد بین ارزش و هزینهها ناپدید میشود و شرکتها میتوانند هم ارزش بالا و هم هزینههای پایین را به مشتریان ارائه دهند.
تمایز و هزینه کم
یکی دیگر از نقاط قوت استراتژی اقیانوس آبی، ترکیب مناسب بین تفاوت و تمیز بودن محصولات یا خدمات با هزینههای کم است. در این استراتژی، شرکتها نه تنها تمرکز بر ایجاد مزیت رقابتی و تفاوتبخشی، بلکه همچنین بر کاهش هزینهها تمرکز دارند تا به بازارهای جدید و نامنظور وارد شوند.
شش اصل اساسی استراتژی اقیانوس آبی
شش اصل اساسی استراتژی اقیانوس آبی عبارتند از:
بازسازی مرزهای بازار
در این اصل، شرکتها تلاش میکنند تا مرزهای بازار را با توجه به نیازها و خواستههای مشتریان تغییر دهند و بازارهای جدیدی را خلق کنند.
تمرکز بر تصویر کلی و نه اعداد
در استراتژی اقیانوس آبی، شرکتها به جای تمرکز بر افزایش سهم بازار و رقابت با رقبا، به ایجاد ارزش و نوآوری تمرکز دارند.
به دنبال علاقهمندانی خارج از تقاضای موجود باشید
شرکتها در استراتژی اقیانوس آبی با توجه به نیازها و خواستههای مشتریان، بازارهای جدید را کشف میکنند و به آنها رسیدگی میکنند.
ترتیب استراتژی را درست دریافت کنید
در این اصل، شرکتها باید مراحل پیادهسازی استراتژی اقیانوس آبی را به ترتیب صحیح انجام دهند و از هماهنگی بین این مراحل اطمینان حاصل کنند.
غلبه بر موانع کلیدی سازمانی
در استراتژی اقیانوس آبی، شرکتها باید با موانع سازمانی موجود مبارزه کنند و برای اجرای استراتژی خود، تغییرات مورد نیاز را ایجاد کنند.
اجرا را در استراتژی تعبیه کنید
یکی از مهمترین نقاط قوت استراتژی اقیانوس آبی، تعبیه اجرا در استراتژی است. به این معنا که استراتژی اقیانوس آبی باید در کلیه اجزای سازمان تعبیه شود و به عملیات روزانه متصل شود.
نمونههای موفق استراتژی اقیانوس آبی
استراتژی اقیانوس آبی در بسیاری از شرکتها به موفقیتهای چشمگیری منجر شده است. برخی از مثالهای موفق عبارتند از:
Cirque du Soleil
سیرک دو سوله یک نمایش ایستاده است که ارتباطی نزدیکی با سیرکهای سنتی ندارد. این نمایش با ترکیب اجزای مختلف هنری، موسیقی، نورپردازی و صحنهپردازی، جذابیتی نوین و خلاقانه را برای مخاطبان به ارمغان میآورد. با این استراتژی نوآورانه، سیرک دو سوله تبدیل به یک نماد فرهنگی شده است و بازار جدیدی را به دست آورده است.
Yellow Tail Wine
شرکت خونهسازی یلوتیل یک نمونه دیگر از موفقیت استراتژی اقیانوس آبی است. این شرکت با ترکیب نکات مثبت مختلف، مانند طعم خوشمزه، بستهبندی جذاب و قیمت مناسب، توانست بازار جدیدی را در صنعت خونهسازی ایجاد کند و به موفقیتهای چشمگیری دست یابد.
مراحل پیادهسازی استراتژی اقیانوس آبی
برای پیادهسازی استراتژی اقیانوس آبی، شرکتها میتوانند از مراحل زیر استفاده کنند:
تصور نقشه استراتژی
بهعنوان اولین مرحله، شرکتها باید نقاط قوت و ضعف خود و رقبا را بهطور دقیق مورد بررسی قرار دهند. این اطلاعات به شرکتها کمک میکند تا استراتژیهای مناسب برای بهبود نقاط ضعف و تفاوتبخشی از رقبا ایجاد کنند.
شناسایی و Challenge Assumptions
در این مرحله، شرکتها باید از فرضیات و پیشفرضهای موجود خود آگاهی پیدا کنند و آنها را بررسی کنند. به عبارت دیگر، باید به سوالاتی که احتمالاً تصورات عمومی مرتبط با بازار دارند، پرداخته شود.
یافتن جایگزین ها
در این مرحله، شرکتها باید به دنبال جایگزینیهایی برای محصولات یا خدمات خود باشند. این موارد باید از دید مشتریان و با توجه به نیازها و خواستههای آنها بررسی شوند.
انتخاب و آزمایش استراتژی
در این مرحله، شرکتها باید استراتژیهای خود را انتخاب کنند و به آزمایش بگذارند. این آزمایشها میتواند به صورت نمونهگیری یا آزمایشهای بازاری انجام شود تا بهترین استراتژیها شناسایی شوند.
اجرا و نظارت بر پیشرفت
در این مرحله، شرکتها استراتژیهای خود را پیادهسازی میکنند و عملکرد آنها را بهطور دقیق نظارت میکنند. نظارت مداوم بر استراتژیها به شرکتها کمک میکند تا به موفقیتهای بیشتری دست یابند و در صورت نیاز به تغییرات و بهبودها اقدام کنند.
مزایای استراتژی اقیانوس آبی
کاهش رقابت
استراتژی اقیانوس آبی با ایجاد بازارهای جدید و غیرقابل رقابت، شرکتها را از رقابت شدید در بازارهای پر رقابت خارج میکند. این موضوع باعث میشود که شرکتها بهطور قابل توجهی کمتر با رقبا روبرو شوند و به محصولات و خدمات خود بیشتر تمرکز کنند.
حاشیه سود بالاتر
استراتژی اقیانوس آبی با توجه به تفاوتبخشی و ارزش افزودههای منحصر به فرد، به شرکتها این امکان را میدهد که از مارجین سودی بالاتری برخوردار شوند. به عبارت دیگر، شرکتها توانایی تعیین قیمتهای بیشتری برای محصولات و خدمات خود را دارند.
تقویت ارزش برند
بازارهای جدید و غیرقابل رقابت که با استراتژی اقیانوس آبی ایجاد میشوند، به شرکتها امکان میدهد تا برند قویتری را در این بازارها ایجاد کنند. این امر باعث میشود که مشتریان به شرکت معتبر تری روی آورند و اعتماد بیشتری به محصولات و خدمات آن داشته باشند.
افزایش وفاداری مشتریان
با توجه به ارزش افزودههای جدیدی که در استراتژی اقیانوس آبی به مشتریان ارائه میشود، مشتریان تمایل بیشتری به خریداری وفادار از محصولات یا خدمات شرکت نشان میدهند. این امر باعث میشود که شرکتها از مشتریان دائمی بهرهمند شوند و ارتباط مستدام با آنها برقرار کنند.
چالش ها
استراتژی اقیانوس آبی هر چند که مزایا و نقاط قوت خود را دارد، اما با چالشها و ریسکهایی نیز همراه است:
پذیرش بازار
ایجاد بازارهای جدید و تغییر معماری بازارهای موجود بهطور کامل از مشتریان نیازمند پذیرش است. اگر مشتریان از تغییرات ناراضی باشند، استراتژی اقیانوس آبی ممکن است ناموفق باشد.
تقلید رقابتی یا Competitive Imitation
با توجه به موفقیتهایی که شرکتها با استراتژی اقیانوس آبی کسب میکنند، رقبا نیز ممکن است به سرعت به بازارهای جدید وارد شوند و تلاش کنند از این استراتژی استفاده کنند. این امر باعث میشود که شرکتها همیشه باید نوآوری و ایجاد ارزش افزوده را بهروز نگه دارند.
هماهنگی استراتژیک
پیادهسازی استراتژی اقیانوس آبی نیازمند هماهنگی بین اجزای سازمان است. اگر این هماهنگی بهدرستی انجام نشود، ممکن است استراتژی اقیانوس آبی تا به جایی که باید نتواند تاثیرگذار باشد.
استراتژی اقیانوس آبی در کسبوکارهای مدرن
استراتژی اقیانوس آبی در دنیای کسب و کار امروزه بسیار مهم است، به ویژه در صنایع پویا و در حال تغییر. به عنوان مثال، در عصر دیجیتالی، استفاده از فناوریهای نوین و ایجاد بازارهای جدید در فضای آنلاین میتواند شانسهای بزرگی را برای شرکتها به همراه داشته باشد.
پیشنهاد مطالعه:
- استراتژی اقیانوس قرمز (Red Ocean Strategy) چیست؟
- بازار هدف (Target Market) چیست و چه اهمیتی دارد؟
- ارزش برند چیست و چگونه اندازه گیری میشود؟
- ماتریس آنسوف (Ansoff Matrix)
- Pagination یا صفحهبندی چیست؟
آنچه گفته شد
در نهایت، استراتژی اقیانوس آبی یک رویکرد نوآورانه و جذاب است که به شرکتها امکان میدهد از رقابتهای شدید در بازارهای پر رقابت خارج شوند و به بازارهای جدید و نامنظور وارد شوند. با پیادهسازی این استراتژی، شرکتها میتوانند از مزایا و ارزش افزودههای منحصر به فرد خود بهرهمند شوند و رشد و موفقیت بیشتری داشته باشند.
FAQs
- آیا استراتژی اقیانوس آبی فقط برای شرکتهای بزرگ مناسب است؟ حیر، استراتژی اقیانوس آبی برای شرکتهای هر اندازهای قابل استفاده است. هر شرکتی با تمرکز بر نوآوری و ایجاد ارزش افزوده میتواند از این استراتژی بهرهمند شود.
- چگونه میتوان استراتژی اقیانوس آبی را در شرکتمان پیادهسازی کرد؟ برای پیادهسازی استراتژی اقیانوس آبی، باید مراحلی از جمله شناسایی نقاط قوت و ضعف، آزمایش ایدهها، و معماری بازار را دنبال کنید. همچنین هماهنگی و همراهی اجزای سازمان نیز بسیار مهم است.
- آیا استراتژی اقیانوس آبی مخاطرات خاصی دارد؟ استراتژی اقیانوس آبی مخاطراتی همچون عدم پذیرش بازار و رقابتهای احتمالی از سوی رقبا دارد. اما با بررسی دقیق و آزمایشهای موثر، این مخاطرات کاهش پیدا میکند.
- استراتژی اقیانوس آبی چگونه با استراتژی اقیانوس قرمز متفاوت است؟ استراتژی اقیانوس قرمز به معنای رقابت با رقبا در بازارهای پر رقابت و موجود است. اما استراتژی اقیانوس آبی به جای رقابت با رقبا، هدف ایجاد بازارهای جدید و تغییر معماری بازارها است.
درباره اشکان ارکانی
حرفه خود را با برنامه نویسی آغاز کردم و رفته رفته وارد حوزه سئو و دیجیتال مارکتینگ شدم و در مسیر تحلیل کسب و کارهای مختلف از منظر بازاریابی دیجیتال قدم گذاشتم. این وبلاگ را با علاقه فراوان و برای کمک به رشد کسبوکارها در فضای دیجیتال راه اندازی کردم. در این وبلاگ تجربیات و تحقیقات خود را در سئو و دیجیتال مارکتینگ به اشتراک می گذارم.
نوشته های بیشتر از اشکان ارکانی
دیدگاهتان را بنویسید